خوف از خدا (قرآن)تنها خداوند متعال شایسته خوف است و خوف از خداوند آثار و برکات دنیوی و اخروی فراوانی برای بندگان داد. در این مقاله آیات مرتبط با خوف از خدا معرفی می‌شوند. فهرست مندرجات۲ - خائفان از خدا ۲.۱ - اولواالالباب ۲.۲ - متقین ۲.۳ - مؤمنان ۳ - فرمان خداوند به خوف از خدا ۳.۱ - فرمان به بنی‌اسرائیل ۴ - نعمت بزرگ الهی ۵ - لازمه ایمان راستین ۶ - از آداب ذکر خدا ۷ - حکم خوف از خدا ۸ - اقتضای خوف از خدا ۹ - از اهداف آزمایشهای الهی ۱۰ - خوف از خدا در ازدواج ۱۱ - رابطه خوف از خدا و خوف از مردم ۱۲ - عدم خوف از خدا ۱۲.۱ - عدم خوف قوم ابراهیم ۱۲.۲ - عدم خوف قوم نوح ۱۳ - خوف از خدا در خفا ۱۴ - خوف از وعید خدا ۱۵ - خوف از نافرمانی خدا ۱۶ - خوف از مقام خدا ۱۷ - آثار خوف از خدا ۱۷.۱ - اجتناب از بدیها ۱۷.۲ - اجتناب از دین‌فروشی ۱۷.۳ - اجتناب از قتل ۱۷.۴ - اجتناب از کافران ۱۷.۵ - اجتناب از محرّمات ۱۷.۶ - اجتناب از مشرکان ۱۷.۷ - اجتناب از ولایت کافر ۱۷.۸ - اجتناب از هوای نفس ۱۷.۹ - اطعام به نیازمندان ۱۷.۱۰ - انجام اوامر خدا ۱۷.۱۱ - انذارپذیری ۱۷.۱۲ - برخورداری از رحمت ۱۷.۱۳ - برخورداری از معارف خدا ۱۷.۱۴ - پایبندی به عهدها ۱۷.۱۵ - پذیرش تورات ۱۷.۱۶ - پندپذیری ۱۷.۱۶.۱ - پندپذیری عاقلان ۱۷.۱۶.۲ - پندپذیری متقیان ۱۷.۱۶.۳ - پندپذیری از پیامبر ۱۷.۱۶.۴ - پندپذیری از قرآن ۱۷.۱۷ - پیروزی ۱۷.۱۸ - پیروی از حضرت موسی ۱۷.۱۹ - تأثّر از قرآن ۱۷.۲۰ - تسبیح خدا ۱۷.۲۱ - خشنودی خدا ۱۷.۲۲ - خشوع ۱۷.۲۳ - خلافت ۱۷.۲۴ - داوری به حق ۱۷.۲۵ - رستگاری ۱۷.۲۶ - سبقت در نیکیها ۱۷.۲۷ - سجود ۱۷.۲۸ - شجاعت ۱۷.۲۹ - عبرت‌آموزی ۱۷.۳۰ - عمل به کتاب خدا ۱۷.۳۱ - فرجام نیک ۱۷.۳۲ - هدایت ۱۸ - عوامل خوف از خدا ۱۸.۱ - اعتقاد بازگشت به خدا ۱۸.۲ - اعتقاد به حضور اعمال ۱۸.۳ - ایمان ۱۸.۴ - تقوا ۱۸.۵ - توجّه به ربوبیّت خدا ۱۸.۶ - توجّه به علم خدا ۱۸.۷ - توجّه به قهّاریّت خدا ۱۸.۸ - توجّه به کیفر خدا ۱۸.۹ - سخن نرم ۱۸.۱۰ - هدایت ۱۹ - عناوین مرتبط ۲۰ - پانویس ۲۱ - منبع ۱ - شایسته بودن خوف از خدافقط خداوند، شايسته خوف و خشیت: ۱. ... وَ إِيَّايَ فَارْهَبُونِ. ۲. ... فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِي .... ۳. إِنَّما ذلِكُمُ الشَّيْطانُ يُخَوِّفُ أَوْلِياءَهُ فَلا تَخافُوهُمْ وَ خافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. ۴. ... فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ .... ۵. ... فَلا تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ .... ۶. وَ لَمَّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِي نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ. ۷. ... أَ تَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ .... ۸. ... وَ لَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ .... ۹. ... فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ. ۱۰. ... وَ اللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ .... ۱۱. ... وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ .... ۲ - خائفان از خدا۲.۱ - اولواالالبابخوف از خدا، از اوصاف صاحبان خرد: ... أُولُوا الْأَلْبابِ وَ الَّذِينَ ... وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ .... ۲.۲ - متقینترس از خداوند در نهان، از اوصاف متقین: ... لِلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ .... ۲.۳ - مؤمنانخوف از خداوند، از اوصاف مؤمنان: ۱. ... فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِي ... سياق آيه و آيات ماقبل كه درباره تغيير قبله و خطاب به مسلمانان و مؤمنان است دليل بر اين است كه خطاب در اين آيه مربوط به مؤمنان است. ۲. ... فَلا تَخافُوهُمْ وَ خافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. ۳. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ... الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ .... ۴. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ .... ۵. إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ ... وَ لَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ .... ۳ - فرمان خداوند به خوف از خداداشتن خوف و خشیت الهی، از فرمانهاى خداوند به بندگان: ... ذلِكَ يُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبادَهُ يا عِبادِ فَاتَّقُونِ. ۳.۱ - فرمان به بنیاسرائیلتنها از خدا ترسيدن، فرمان خداوند به بنی‌اسرائیل: يا بَنِي إِسْرائِيلَ ... إِيَّايَ فَارْهَبُونِ. ۴ - نعمت بزرگ الهیخوف از خدا، از نعمتهای بزرگ خداوند: قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا .... ۵ - لازمه ایمان راستینلازمه ایمان راستین، بيم داشتن از خدا و نهراسيدن از قدرت مشركان پيمان‌شكن: أَ لا تُقاتِلُونَ قَوْماً نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ وَ هَمُّوا بِإِخْراجِ الرَّسُولِ وَ هُمْ بَدَؤُكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَ تَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. ۶ - از آداب ذکر خداهراس از مقام ربوبی خدا، از آداب توجّه و ذکر خداوند در صبح و شام: وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ .... ۷ - حکم خوف از خدالزوم ترس از خداوند: ۱. ... وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ .... ۲. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ. ۸ - اقتضای خوف از خداآگاهى همه جانبه خداوند بر اسرار انسان، مقتضى ترس از او: ... وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ .... ۹ - از اهداف آزمايشهاى الهىجداسازى مؤمنان خداترس، از گستاخان بى‌پروا، از اهداف آزمایشهای الهی: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ. ۱۰ - خوف از خدا در ازدواجلزوم خوف از خداوند در پيمان ازدواج با زنان در عدّه، قبل از پايان عدّه آنان: ... وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكاحِ حَتَّى يَبْلُغَ الْكِتابُ أَجَلَهُ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ .... ۱۱ - رابطه خوف از خدا و خوف از مردم••• مذموميّت تساوى خوف از خدا، با ترس از مردم: ... فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً .... ••• مذموم بودن شديدتر بودن خوف از مردم، نسبت به خوف از خداوند: ... فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً .... ۱۲ - عدم خوف از خدا۱۲.۱ - عدم خوف قوم ابراهیمنترسيدن مشرکان از خداوند، مورد اعتراض ابراهیم علیه‌السلام: وَ كَيْفَ أَخافُ ما أَشْرَكْتُمْ وَ لا تَخافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطاناً فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ. ۱۲.۲ - عدم خوف قوم نوحتعجّب نوح علیه‌السلام از نترسيدن قومش از خداوند: ما لَكُمْ لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً. از امام باقر علیه‌السلام در تفسير آيه مذكور روايت شده كه فرمود: چرا از عظمت خدا خوف نداريد؟ ۱۳ - خوف از خدا در خفاترس از خدا در خفا و به دور از ديد ديگران، مطلوب و شايسته: ۱. الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ ... «بالغيب» يعنى در حال خلوت و غيبت از مردم. ۲. ... إِنَّما تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ .... ۳. إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ .... ۴. مَنْ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ .... ۵. وَ أَسِرُّوا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ. ۱۴ - خوف از وعید خداترس از وعید خداوند، ارزشمند و مورد تشویق خدا: وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ ... فَأَوْحى إِلَيْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ وَ لَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ذلِكَ لِمَنْ خافَ مَقامِي وَ خافَ وَعِيدِ. ۱۵ - خوف از نافرمانی خداپيامدهاى شوم نافرمانى خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله سزاوار بيم و خوف از او: وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ. ۱۶ - خوف از مقام خداخوف از مقام خداوند، ارزشمند و مورد تشويق خداوند: وَ لَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ذلِكَ لِمَنْ خافَ مَقامِي وَ خافَ وَعِيدِ. ۱۷ - آثار خوف از خدا۱۷.۱ - اجتناب از بديهاترس از خدا، عامل پرهيز از بديها: ۱. يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعِيداً وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ .... ۲. وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ. امام صادق عليه‌السلام درباره آيه مزبور فرمود: آن كس كه بداند خداوند او را مى‌بيند و كلام وى را مى‌شنود و اين دانستن او را از اعمال زشت باز دارد، همان كسى است كه از مقام خداوند ترسيده و نفس خود را از هواپرستی باز داشته است. ۱۷.۲ - اجتناب از دينفروشىخوف و خشيت از خداوند، سبب اجتناب از دین‌فروشی: ... فَلا تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآياتِي ثَمَناً قَلِيلًا .... ۱۷.۳ - اجتناب از قتلخداترسى، سبب اجتناب از آدم‌کشی: لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي ما أَنَا بِباسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ. ۱۷.۴ - اجتناب از كافرانترس شیطان از خدا، سبب تبرّى او از انسان کافر و اجتناب از همكارى با وى: كَمَثَلِ الشَّيْطانِ إِذْ قالَ لِلْإِنْسانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قالَ إِنِّي بَرِي‌ءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ. ۱۷.۵ - اجتناب از محرّماتترس از خداوند، درپى‌دارنده دوری از حرام الهی: ۱.وَ لا جُناحَ عَلَيْكُمْ فِيما عَرَّضْتُمْ بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّساءِ أَوْ أَكْنَنْتُمْ فِي أَنْفُسِكُمْ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَ لكِنْ لا تُواعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفاً وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكاحِ حَتَّى يَبْلُغَ الْكِتابُ أَجَلَهُ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ .... ۲.يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ... وَ احْذَرُوا .... ۳. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ. ۱۷.۶ - اجتناب از مشركانخوف شيطان از خدا، سبب تبرّى او از مشركان و اجتناب از همكارى با آنان: وَ إِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ وَ قالَ لا غالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَ إِنِّي جارٌ لَكُمْ فَلَمَّا تَراءَتِ الْفِئَتانِ نَكَصَ عَلى عَقِبَيْهِ وَ قالَ إِنِّي بَرِي‌ءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرى ما لا تَرَوْنَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ ... مرجع ضمير در «لهم»، مشركان است. ۱۷.۷ - اجتناب از ولايت كافرخوف از خدا، مايه پرهيز از پذيرفتن ولایت کافران: لا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْ‌ءٍ ... وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ .... ۱۷.۸ - اجتناب از هواى نفسترس از مقام خداوند، مانع هواپرستی: وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى. در تفسير آيه گفته شده كه انسان قصد معصيت مى‌كند و پس از به ياد آوردن مقام الهى براى حساب قیامت آن معصيت را ترك مى‌كند. ۱۷.۹ - اطعام به نيازمندانترس از پروردگار، زمينه ایثار و اطعام خالصانه به نیازمندان: وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً. ۱۷.۱۰ - انجام اوامر خداترس از پروردگار، سبب اجراى اوامر الهی: يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ. ۱۷.۱۱ - انذارپذيرىترس از خدا، عامل پذيرفتن انذارهاى او: ۱. ... إِنَّما تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ .... ۲. إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ .... ۳. إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشاها. ۱۷.۱۲ - برخوردارى از رحمتترس از خدا، موجب نيل به رحمت الهی: ... أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِي نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ. ۱۷.۱۳ - برخوردارى از معارف خداخداترسى، زمينه بهره‌مندى از معارف الهی: وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَ هُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ. ۱۷.۱۴ - پايبندى به عهدهاترس از خداوند، از عوامل پايبندى به پیمانهای الهی: ... وَ أَوْفُوا بِعَهْدِي ... وَ إِيَّايَ فَارْهَبُونِ. ۱۷.۱۵ - پذيرش توراتخوف از خدا، زمينه پذيرش پيامهاى الهى در تورات: وَ لَمَّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِي نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ. ۱۷.۱۶ - پندپذيرى۱۷.۱۶.۱ - پندپذیری عاقلانخوف عاقلان از خدا، مايه پندپذیری آنان: ... إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ وَ الَّذِينَ ...وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ .... ۱۷.۱۶.۲ - پندپذیری متقیانمتّقیان خائف از خداوند، پندپذير نسبت به تورات: وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَ هُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ. ۱۷.۱۶.۳ - پندپذیری از پیامبر••• خشيّت از خداوند، سبب پذيرش پندهای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرى سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشى. ••• بهره‌مند شدن خداترسان از پندهاى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله: أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرى وَ هُوَ يَخْشى. ۱۷.۱۶.۴ - پندپذیری از قرآن••• پندپذیری از قرآن، بر اثر خوف از وعید خدا: ... فَذَكِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخافُ وَعِيدِ. ••• تنها خائفان از عظمت و هيبت خداوند، پندپذير از قرآن: ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى. ۱۷.۱۷ - پيروزىترس از مقام و وعيد خداوند، عامل بهره‌مندى از امداد الهی و پیروزی بر دشمن: وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّكُمْ مِنْ أَرْضِنا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنا فَأَوْحى إِلَيْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ وَ لَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ذلِكَ لِمَنْ خافَ مَقامِي وَ خافَ وَعِيدِ. ۱۷.۱۸ - پيروى از حضرت موسىخوف از خداوند، عامل تسليم شدن کالب و یوشع در برابر موسی علیه‌السلام: وَ إِذْ قالَ مُوسى ... يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبابَ فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ .... ۱۷.۱۹ - تأثّر از قرآنخوف و خشيّت از خداوند، سبب تأثّر شديد از قرآن و معارف آن: ۱. اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ .... ۲. لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ .... ۱۷.۲۰ - تسبيح خداخوف از خدا، درپى‌دارنده تسبیح و ستایش او از سوى فرشتگان: وَ يُسَبِّحُ ... وَ الْمَلائِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ .... ۱۷.۲۱ - خشنودى خداترس از خدا، عامل دستيابى به خشنودى او: ... رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ ... ذلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ. ۱۷.۲۲ - خشوع••• فرو ريختن سنگها و خشوع آنها، از خشيت الهى: ... وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ ... وَ إِنَّ مِنْها لَما يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ .... ••• از هم پاشيده شدن و خشوع کوهها، از خشيّت الهى، در صورت نزول قرآن بر آنها: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ .... ۱۷.۲۳ - خلافتجايگزينى انبيا پس از هلاکت ظالمان از سوى خداوند، بر اثر خوف انبیا از مقام و عظمت الهى: وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّكُمْ مِنْ أَرْضِنا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنا فَأَوْحى إِلَيْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ وَ لَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ذلِكَ لِمَنْ خافَ مَقامِي وَ خافَ وَعِيدِ. ۱۷.۲۴ - داورى به حقترس از خدا، واداركننده عالمان به داوری براساس كتابهاى آسمانى: إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْراةَ فِيها هُدىً وَ نُورٌ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هادُوا وَ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتابِ اللَّهِ وَ كانُوا عَلَيْهِ شُهَداءَ فَلا تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآياتِي ثَمَناً قَلِيلًا وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ. ۱۷.۲۵ - رستگارىخشيت الهى، عامل رسيدن به رستگاری: وَ مَنْ ... وَ يَخْشَ اللَّهَ وَ يَتَّقْهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ. ۱۷.۲۶ - سبقت در نيكيهاخشيّت از خدا، زمينه‌ساز سرعت و سبقت در انجام دادن نيكيها: إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى رَبِّهِمْ راجِعُونَ أُولئِكَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ. ۱۷.۲۷ - سجودسجود ملائکه، برخاسته از خشيت آنان از خداوند: وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ ... وَ الْمَلائِكَةُ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ .... ۱۷.۲۸ - شجاعتترس از خداوند، شجاعت‌آفرين و خنثى‌كننده هراس از دشمن: قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبابَ فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ وَ عَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. ۱۷.۲۹ - عبرتآموزىخوف و خشيت الهى، موجب عبرت‌آموزی: إِنَّ فِي ذلِكَ لَعِبْرَةً لِمَنْ يَخْشى. ۱۷.۳۰ - عمل به كتاب خداترس از عظمت خداوند، زمينه‌ساز استفاده از كتابهاى آسمانى: ... أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِي نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ. ۱۷.۳۱ - فرجام نيكخوف و خشيت از خدا، عامل نیک‌فرجامی: وَ الَّذِينَ ... وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ... أُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ. ۱۷.۳۲ - هدايتبيم از خدا، مايه هدایت: ۱. ... أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِي نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ. ۲. إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ ...وَ لَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسى أُولئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ. ۱۸ - عوامل خوف از خدا۱۸.۱ - اعتقاد بازگشت به خدااعتقاد به بازگشت انسان به سوى خداوند، مقتضى ترس و پرهيز از قهر او: ... وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ. ۱۸.۲ - اعتقاد به حضور اعمالاعتقاد به حضور اعمال بد و خوب انسان در قیامت، عامل ترس و پرهيز از قهر خداوند: يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعِيداً وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ .... ۱۸.۳ - ايمانایمان، عامل خشيت از خداوند: ۱. ... وَ خافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. ۲. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ .... ۳. ... فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. ۱۸.۴ - تقواتقوا، از عوامل خداترسى: ... لِلْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ .... ۱۸.۵ - توجّه به ربوبيّت خدا••• توجّه به ربوبيّت فراگير خداوند، عامل ترس از او و پرهيز از قتل: لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي ما أَنَا بِباسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ. ••• توجّه به ربوبیّت خداوند از سوى شیطان، عامل ترس وى از خداوند: كَمَثَلِ الشَّيْطانِ إِذْ قالَ لِلْإِنْسانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قالَ إِنِّي بَرِي‌ءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ. ۱۸.۶ - توجّه به علم خدا••• توجّه به علم همه جانبه خداوند بر اسرار انسان، مقتضى ترس و پروا داشتن از او: ... وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ .... ••• علم و آگاهی، عامل خوف و خشيت از خدا: ... إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ .... ۱۸.۷ - توجّه به قهّاريّت خداتوجّه به قهّاریّت خدا، سبب ترس از او: يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ... «من فوقهم» اشاره به قهّاريّت خدا و سببيّت آن در ترس از او دارد. ۱۸.۸ - توجّه به كيفر خداتوجّه به كيفر سخت خداوند، سبب ترس از او: ... إِنِّي أَخافُ اللَّهَ وَ اللَّهُ شَدِيدُ الْعِقابِ. ۱۸.۹ - سخن نرمسخن نرم و شايسته به هنگام تبليغ، از عوامل خداترسى: فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ ... يَخْشى. ۱۷.۳۲ - هدايتهدایت، مايه خشيت انسان از خدا: وَ أَهْدِيَكَ إِلى رَبِّكَ فَتَخْشى. ۱۹ - عناوین مرتبطپاداش خوف از خدا (قرآن) ۲۰ - پانویس۲۱ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۳، ص۱۸۲، برگرفته از مقاله «خوف از خدا». |